Stos dla Adama albo Kacerze i kapłani
Studium w czternastu odsłonach
o sporze zmartwychwstańców z towiańczykami
Z książki
PRZYGOTOWANIE
Il est singulier que, parmi nous, trois crimes: la magie, Phérésie et
le crime contre la natrue, dont on pourroit prouver, du premier qu'il
n'existe pas; du second, qu'il est susceptible d'une infinité de distinctions,
interprétations, limitations; du roisieme, qu'il est tres souvent obscur,
aient été tous trois punis de la peine du feu.
Montesquieu, De l'esprit des lois XII, VI
Książka ta powstała w wyniku pięcioletnich studiów i badań źródłowych przeprowadzonych w rzymskich archiwach Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, w Bibliotece Polskiej w Paryżu oraz w Bibliotece i Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Szczególnie cenne okazały się zbiory przechowywane w rzymskim archiwum księży zmartwychwstańców: przede wszystkim bloki korespondencji i pisma Hieronima Kajsiewicza, Piotra Semenenki, Edwarda Duńskiego, liczne mickiewicziana, materiały dotyczące Towiańskiego i towianizmu oraz innych sekt mistycznych, działających we Francji w latach czterdziestych XIX stulecia.
Studia przeprowadzone w Rzymie i Paryżu przekonały mnie, że dotychczasowy obraz recepcji Mickiewicza i Koła Sprawy Bożej wymaga jeszcze pewnych uzupełnień i retuszy. W niniejszej książce wykorzystałem nieznane rękopisy oraz dokumenty, które - mam nadzieję - wzbogacą wiedzę nie tylko o walce zmartwychwstańców z towiańczykami, ale też o dziejach polskiej kultury emigracyjnej w wieku XIX.
Książka ta nie jest historią Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego ani nawet monografią wybranego epizodu z jego bogatych dziejów, opisywanych zresztą wielokrotnie. W latach 1892-1896 ukazała się w Krakowie czterotomowa Historya Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego podług źródeł rękopiśmiennych, przygotowana przez Pawła Smolikowskiego CR i obejmująca okres od roku 1832 do roku 1850.
Ponadto ksiądz Paweł Smolikowski pozostawił osiemnastotomowy rękopis przedstawiający dzieje zgromadzenia zmartwychwstańców do roku 1886. Manuskrypt Smolikowskiego ojcowie zmartwychwstańcy przepisali na maszynie w 13 tomach.
Spis treści
Przygotowanie
Prolog: Hieronim Kajsiewicz przestrzega przed Rutkowskim
Część pierwsza
Niedokończony poemat księdza Kajsiewicza
Odsłona 1
7 sierpnia 1832 roku. Paryż. Domek na Polach Elizejskich. Adres nieznany.
Biesiada na cześć generała dywizji Józefa Dwernickiego, prezesa Komitetu
Narodowego Emigracji Polskiej
Odsłona 2
17 maja 1833 roku. Nogent-sur-Marne. Hieronim Kajsiewicz oczekuje na skraju
Lasku Vinceńskiego na przyjazd Adama Mickiewicza
Odsłona 3
15 sierpnia 1835 roku. Paryż. Rue Verneuil. Adam Mickiewicz wyznaje straszną
tajemnicę na stancji Hieronima Kajsiewicza
Odsłona 4
12 lipca 1842 roku. Paryż. Kwatera Jana Koźmiana na Batignolach. Hieronim
Kajsiewicz gotuje się do walki
Odsłona 5
9 października 1842 roku. Paryż. Kościół Świętego Rocha przy ulicy Świętego
Honoriusza. Kaplica Kalwarii. Księdzu Kajsiewiczowi pękają na ambonie
spierzchnięte wargi.
Odsłona 6
8 grudnia 1842 roku. Rzym. Pius IX udziela Hieronimowi Kajsiewiczowi prywatnej
audiencji w sprawie Adama Mickiewicza
Odsłona 7
23 listopada 1850 roku. Rzym. Piazza San Silvestro. Hieronim Kajsiewicz
widzi oczyma duszy, jak emigranci strzelają mu w twarz pestkami wiśni
Część druga
Dowód naukowy Piotra Semenenki na istnienie diabła
Odsłona 1
Sierpień 1834 roku. Paryż. Nabrzeże Wolterowe numer 15. Piotr Semenenko
rozpoczyna pracę w drukarni Augusta Pinarda
Odsłona 2
16 września 1841 roku. Rzym. Kwatera polskich kleryków przy Piazza Margana
24. Piotr Semenenko rozważa boskie posłannictwo Towiańskiego
Odsłona 3
Święta Bożego Narodzenia 1842 roku. Bruksela. Ksiądz Piotr broni się skutecznie
przed ukąszeniem wampira
Odsłona 4
3 marca 1843 roku. Paryż. Ulica Honoré-Chevalier numer 3. Delegacja towiańczyków
zastaje księdza Piotra w łóżku
Odsłona 5
Początek grudnia 1845 roku. Rzym. Klasztor przy kościele Trinita dei Monti.
Matka Makryna przejęta świętą grozą pali list księdza Piotra
Odsłona 6
26 czerwca 1851 roku. Paryż. Święto Bożego Ciała. Ksiądz Piotr podaje
przepis homeopatycznego lekarstwa na wściekliznę
Odsłona 7
4 października 1857 roku. Paryż. Kościół Wniebowzięcia. Ksiądz Piotr wygłasza
kazanie o istnieniu diabła
